Κάτι αλλάζει στην Αλγερία

ΠΡΙΝ ΑΠΟ δέκα χρόνια, η λέξη «ισλαμισμός» ερχόταν εκρηκτικά στο προσκήνιο με τις εξελίξεις στην Αλγερία. Σήμερα, ο ισλαμισμός, μπήκε στη ζωή όλων, σε πιο εκρηκτική, αλλά και πιο περιθωριακή μορφή, με τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και τον πόλεμο των ΗΠΑ κατά της τρομοκρατίας.Θα μπορούσε κανείς να πει ότι ο σημερινός ισλαμισμός τύπου Αλ Κάιντα και Μπιν Λάντεν είναι το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας εκφυλισμού του ισλαμικού κινήματος που έφθασε στο απόγειό του στις αρχές του '80: Με την επικράτησή του στο Ιράν, με την εκλογική νίκη των ισλαμιστών στην Αλγερία, το 1991, και την ακύρωση των εκλογών από το στρατό.Τι θα είχε συμβεί στην Αλγερία, αν το Ισλαμικό Μέτωπο Σωτηρίας είχε καταφέρει τότε να ανεβεί στην εξουσία, αν δεν είχε αντιμετωπίσει μια ακραία καταστολή, αν η σύγκρουση με την υποβασταζόμενη από το στρατό η οποία οδήγησε σε έναν αιματηρό εμφύλιο, είναι δύσκολο να εκτιμηθεί. Ομως, οι 100.000 νεκροί της δεκαετίας προκάλεσαν την αποξένωση των μεγάλων λαϊκών μαζών από το ισλαμικό κίνημα.Κορυφαία στελέχη του ισλαμικού κινήματος άρχισαν να συζητούν με την κυβέρνηση, μιλώντας όχι για ρήξη, αλλά για συγκερασμό, για μια μορφή δημοκρατικού ισλαμισμού. Σήμερα, δέκα χρόνια μετά την έκρηξη, η διαφορά είναι εμφανής. Το 2001 ήταν, με «μόνο» 1.900 νεκρούς, η λιγότερο αιματηρή χρονιά.Η ρητορική των ισλαμιστών ηγετών έχει αλλάξει. Μετά τη νίκη στον πρώτο γύρο των εκλογών, το Δεκέμβριο του 1991, ένας από τους ηγέτες του Ισλαμικού Μετώπου Σωτηρίας, ο Μοχάμεντ Σαΐντ, καλούσε τους Αλγερινούς «να προετοιμαστούν για να αλλάξουν τις συνήθειες διατροφής και ένδυσης», σύμφωνα με τις ισλαμικές επιταγές. Το Μέτωπο αναλάμβανε την «υποχρέωση να διαδώσει την πίστη με την πειθώ ή τον τρόμο». Ο επικεφαλής του κινήματος, Αμπντελακντέρ Χατσάνι, δήλωνε ότι δεν επρόκειτο ποτέ να εγκαταλείψει το στόχο ενός ισλαμικού κράτους.Σήμερα, το Ισλαμικό Μέτωπο Σωτηρίας αρθρώνει διαφορετικό λόγο. Οι ιστορικοί του ηγέτες, Μαντάνι και Μπελχάτζ, εξακολουθούν να κρατούνται. Η ποινή τους λήγει τον Ιούνιο του 2003. Το πρώτο αίτημα του Μετώπου είναι η άμεση απελευθέρωσή τους.Ο επικεφαλής της εξόριστης ηγεσίας του, Ραμπάχ Κεμπίρ, δηλώνει ότι «η μόνη λύση που επιτρέπει την αποκατάσταση της λαϊκής κυριαρχίας είναι πολιτική, συνολική και δίκαιη» και καλεί σε «υπεύθυνο πολιτικό διάλογο με στόχο την πολιτική επίλυση της κρίσης με τη συμμετοχή όλων των πολιτικών εταίρων, ακολουθούμενο από γενικές εκλογές, ελεύθερες και έντιμες, χωρίς αποκλεισμούς και περιθωριοποιήσεις». Αν πραγματοποιηθούν τέτοιες εκλογές, δεν είναι καθόλου βέβαιη μια επανάληψη της σαρωτικής νίκης των ισλαμιστών στις εκλογές του 1991.Πολλοί αλγερινοί αναλυτές θεωρούν ότι «η συγκατοίκηση μερικών μηνών ανάμεσα σε μια κυβέρνηση, στην οποία θα κυριαρχεί το Ισλαμικό Μέτωπο Σωτηρίας, και μια προεδρία της Δημοκρατίας, ελεγχόμενη από τους στρατιωτικούς και το Εθνικό Μέτωπο, δεν είναι κάτι το παράλογο». Οντως, κάτι τέτοιο ακούγεται λιγότερο παράλογο σήμερα, με την αποδυνάμωση των σκληροπυρηνικών θέσεων και τη σταδιακή επικράτηση μετριοπαθέστερων οραμάτων δημοκρατικού ισλαμισμού.