Το δίκιο του «όχι»

Εκ πρώτης όψεως δεν έχει άδικο, όσο και αν ο λόγος του προκαλεί υποψίες λαϊκισμού ή αν δεν πείθονται όλοι για τα κίνητρά του. Οταν ζητά μια ισχυρή αλλά δημοκρατική Ευρώπη, όταν καταγγέλλει το δημοκρατικό έλλειμμα, ακόμα και όταν αναφέρεται απαξιωτικά στον πρόεδρο της Κομισιόν, λέγοντας ότι «δεν εκπροσωπεί κανέναν» ο «κύριος όχι» του ιρλανδικού δημοψηφίσματος για τη Συνθήκη της Λισαβόνας (βλέπε διπλανή συνέντευξη) διατυπώνει μια σειρά απλών φράσεων που δύσκολα απορρίπτονται. Οταν ισχυρίζεται ότι η επιθυμία για μια πραγματικά ισχυρή, άρα και δημοκρατική, Ευρώπη είναι αυτή που εκφράζεται μέσω της καταψήφισης της συνθήκης, προβάλλει ένα ισχυρό επιχείρημα που μπορεί να εξηγήσει και την «παράδοξη» συμπεριφορά των ψηφοφόρων μιας από τις πλέον «φιλοευρωπαϊκές» χώρες, που ωφελήθηκε όσο λίγες από την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση, την οποία, οι ίδιοι ψηφοφόροι που ψήφισαν «όχι», φέρονται από τις δημοσκοπήσεις να υποστηρίζουν σε ποσοστό 87%.

Οταν προαναγγέλλει ότι η οργάνωσή του θα προσπαθήσει να κινητοποιήσει όλους τους Ευρωπαίους ψηφοφόρους προς την κατεύθυνση αυτή κατά τις ευρωεκλογές του 2009 (βοηθούμενη και από το άμεσα αναγνωρίσιμο στις περισσότερες χώρες-μέλη απλό λατινικό όνομά της «Λίμπερτας», που ξεπερνά τους εκτός Ελλάδας, Κύπρου και Βουλγαρίας γλωσσικούς φραγμούς) αναδεικνύει ένα ακόμα συστατικό του «δημοκρατικού ελλείμματος» της Ε.Ε. Την σε συνέργεια με τις ευρωπαϊκές θεσμικές ρυθμίσεις εκ της βάσης υπονόμευσης έστω και των ψηγμάτων δημοκρατικότητας με την αντιμετώπιση των ευρωεκλογών από τους ψηφοφόρους σαν μια καλά οργανωμένη δημοσκόπηση επί εσωτερικών θεμάτων.

Πάντα εκ πρώτης όψεως, θα μπορούσε κανείς να προσυπογράψει πολλά από τα επιχειρήματα και τους στόχους του, αποδεχόμενος την ειλικρίνειά τους και θεωρώντας ότι υπηρετούν ένα δημοκρατικό ευρωπαϊκό όραμα. Τα εξαρτημένα ανακλαστικά που έχει διαμορφώσει η ευρωπαϊκή Ιστορία του 20ού αιώνα εισάγουν όμως καλοπροαίρετες επιφυλάξεις, ζητούν προσεκτικό ζύγισμα της απλότητας του πολιτικού λόγου απέναντι στην απλοϊκότητα και τον λαϊκισμό και την αντιπαραβολή προτάσεων δημοκρατικών πρακτικών, όπως τα δημοψηφίσματα, στην καταγραφείσα ιστορικά διαστροφή τους μερικές φορές σε εργαλεία εξυπηρέτησης εκτροπών.