Μισός αιώνας γεμάτος αίμα

Στα χρόνια μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι διαφορές μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης κρίσεων και απειλών γίνονται όλο και περισσότερο εμφανείς:* Οι ΗΠΑ χαρακτηρίζονται από μια μανιχαϊστική διάθεση απόλυτης διάκρισης ανάμεσα στο καλό και το κακό, με τον εαυτό τους, βεβαίως, πάντα στη θέση του απόλυτου καλού. * Αντιθέτως, η Ευρώπη διακρίνει αποχρώσεις τις οποίες λαμβάνει υπόψη στις επιλογές της.Αυτή η βασική διαφορά επηρεάζει και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τις κρίσεις. * Στις ΗΠΑ η χρήση -ή η απειλή για χρήση- βίας για την επιβολή του «σωστού» ή του «καλού» έρχεται πολύ γρήγορα. * Αντιθέτως, στην Ευρώπη γίνονται συνεχείς προσπάθειες διαπραγμάτευσης, εξισορρόπησης, οικονομικής και πολιτικής πίεσης.Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των δύο αυτών διαφορετικών προσεγγίσεων έχει παίξει η γεωγραφία και η ιστορία. Το γεγονός δηλαδή ότι, σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή, η αμερικανική κοινωνία δεν έχει γνωρίσει την καταστροφή του πολέμου στο έδαφός της και αισθάνεται άτρωτη της επιτρέπει την πολυτέλεια της πάνοπλης αλαζονείας.Χιλιάδες νεκροίΤο ιστορικό των στρατιωτικών επεμβάσεων των ΗΠΑ στα διάφορα σημεία του πλανήτη μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, δείχνει τη συνεχή προσπάθειά τους να περιορίσουν στο ελάχιστο τις επιπτώσεις των συγκρούσεων για τους ίδιους τους Αμερικανούς, ακόμα και αυτούς που συμμετέχουν άμεσα στον πόλεμο.**Στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο οι ΗΠΑ είχαν 114.000 νεκρούς. Η χρήση της πυρηνικής βόμβας στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, πέραν όλων των άλλων, ήταν μια προσπάθεια να σταματήσει η αιμορραγία των ΗΠΑ.**Στην Κορέα (1950-1953), με νωπή ακόμη την πολεμική ψυχολογία, οι Αμερικανοί μπορούσαν να ανεχθούν την ύπαρξη 33.000 «δικών τους» νεκρών στον πόλεμο.**Λίγο αργότερα, όμως, οι 55.000 νεκροί στον πόλεμο του Βιετνάμ (1961-1975) δεν μπορούσαν να γίνουν δεκτοί από την αμερικανική κοινωνία, που επαναστάτησε σε τέτοιο βαθμό, ώστε από εκεί και πέρα οι μοναδικές στρατιωτικές επεμβάσεις των ΗΠΑ ήταν σχετικά μικρής έκτασης και σε συνθήκες που ελαχιστοποιούνταν οι πιθανότητες σημαντικών απωλειών.**Επεμβάσεις όπως αυτή στη Δομινικανή Δημοκρατία (Απρίλιος-Σεπτέμβριος 1965), η αποτυχημένη προσπάθεια απελευθέρωσης των αμερικανών ομήρων στην Τεχεράνη τον Απρίλιο του 1980, ο βομβαρδισμός συριακών θέσεων στο Λίβανο το 1983, η επέμβαση στη Γρανάδα το 1983, ο βομβαρδισμός στη Λιβύη το 1986 και η επέμβαση στον Παναμά το 1989 παρουσίαζαν εκ φύσεως (ή λόγω σχεδιασμού) εξαιρετικά μικρές πιθανότητες σοβαρών αμερικανικών απωλειών.Νέα τεχνολογίαΣτο διάστημα αυτό, όμως, προχωρούσε η πλήρης αναμόρφωση του αμερικανικού πολεμικού μηχανισμού, με την πλήρη «επαγγελματικοποίηση» των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων και την ανάπτυξη τεχνολογίας και αμυντικών (ή επιθετικών) δογμάτων που επιτρέπουν την προβολή συντριπτικής ισχύος με ταυτόχρονη ελαχιστοποίηση των κινδύνων για το προσωπικό.**Η πρώτη δοκιμασία των νέων αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, τόσο στο πεδίο της μάχης όσο και μέσα στην αμερικανική κοινωνία, ήρθε το 1991 με τον Πόλεμο του Κόλπου. Η συντριπτική στρατιωτική επιτυχία (αν και πολιτική αποτυχία) είχε εντυπωσιακά ελάχιστο κόστος σε ανθρώπινες ζωές για την αμερικανική κοινωνία, που έβλεπε πλέον ότι οι ανθρώπινες απώλειες μπορούν να «εξαγορασθούν» με χρήματα που δαπανώνται στην ανάπτυξη στρατιωτικής τεχνολογίας.**Η εντύπωση αυτή ενισχύθηκε, έστω και με αρνητικό τρόπο, από την ταπεινωτική αποτυχία των ΗΠΑ σ' έναν πόλεμο χαμηλής έντασης, που δεν επέτρεπε πλήρη εκμετάλλευση του τεχνολογικού πλεονεκτήματος, στη Σομαλία, Οκτώβριο του 1993.* Εκτοτε όλες οι επεμβάσεις των ΗΠΑ ήταν αποκλειστικά «τεχνολογικές», με πρώτο τον βομβαρδισμό στο Σουδάν και το Αφγανιστάν τον Αύγουστο του 1998 με στόχο την οργάνωση του Μπιν Λάντεν, μετά τις επιθέσεις στις αμερικανικές πρεσβείες στην Κένυα και την Τανζανία.Στη Γιουγκοσλαβία**Το 1999, στο Κοσσυφοπέδιο, η στάση αυτή των ΗΠΑ έδειξε να φθάνει στο απόγειό της, καθώς έγινε πλέον εμφανής η απόφασή τους όχι μόνο να βασίζονται αποκλειστικά στην τεχνολογική στρατιωτική υπεροχή τους αλλά και να «χρησιμοποιούν» στις επικίνδυνες επιχειρήσεις εδάφους έμψυχο υλικό «φίλων και συμμάχων» στο οποίο παρέχουν τεχνική υποστήριξη.**Η αλλαγή πορείας ήρθε βίαια, με την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου στο ίδιο το έδαφος των ΗΠΑ. Αυτή έφερε τη συνειδητοποίηση ότι μόνη η εξάρτηση από τη δαπανηρή υψηλή τεχνολογία δεν αρκεί για να προστατεύσει αμερικανικές ζωές.* Οι ορατές επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν μπορεί επί του παρόντος να διεξάγονται από αέρος και με όπλα μακρού πλήγματος, όμως συνοδεύονται ήδη σε κάποιο βαθμό από ειδικές επιχειρήσεις στο έδαφος εν μέσω της συνειδητοποίησης ότι πόλεμος χωρίς απώλειες δεν γίνεται.Η διαδικασία προς την αλλαγή τρόπου σκέψης στις ΗΠΑ έχει ήδη ξεκινήσει. Οποιες και αν είναι οι βραχυπρόθεσμες εμμονές, μεσοπρόθεσμα θα εξελιχθεί σε αλλαγή της συνολικής στάσης της υπερδύναμης, που μάλλον θα προσεγγίσει κάπως την ευρωπαϊκή.