Αφοπλισμός ή έκρηξη

Η Κάρλα Ντελ Πόντε δεν μπορεί να κατηγορήσει τον Μιλόσεβιτς και γι' αυτό: Ο πρώην πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας μπορεί να έχει σημαντικό μερίδιο των πολιτικών ευθυνών για την διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας, άρα και για την αστάθεια στις παλαιές συνιστώσες της. Αλλά οι ευθύνες αυτές δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία...Αντιμέτωπη με τις δικές τις ευθύνες ήρθε την περασμένη εβδομάδα η πολιτική ηγεσία των Σκοπίων, δηλαδή οι ηγέτες των πολιτικών κομμάτων της χώρας που αποδέχτηκαν κατ' αρχήν την αναθεώρηση του συντάγματος στη βάση των προτάσεων του γάλλου συνταγματολόγου και παλαιού υπουργού Δικαιοσύνης, Μπατεντέ.Η απόφαση ελήφθη την Τετάρτη, ύστερα από συζητήσεις που είχαν οι απεσταλμένοι της Ευρωπαϊκής Ενωσης, Φρανσουά Λεοτάρ και των ΗΠΑ, Τζέιμς Πάρντιου, με τους εκπροσώπους των κομμάτων που συμμετέχουν στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας, μεταξύ των οποίων και τα κόμματα που εκπροσωπούν την αλβανική μειονότητα. Οπως παρατήρησε ο πρόεδρος της ΠΓΔΜ, Μπόρις Τράικοφσκι, η συμφωνία είναι «σημαντική», αλλά αποτελεί μόνο ένα βήμα προς το στόχο, που είναι «ο αφοπλισμός των τρομοκρατικών οργανώσεων», δηλαδή των αλβανών εξτρεμιστών.3.000 άνδρες του ΝΑΤΟΤο δεύτερο βήμα ακολούθησε λίγες ώρες αργότερα την Πέμπτη, με την ανακοίνωση εκεχειρίας με τη μεσολάβηση του ΝΑΤΟ. Ετσι τα στάδια που παραμένουν μέχρι την αποστολή των 3.000 ανδρών του ΝΑΤΟ για τον αφοπλισμό των ανταρτών αφορούν την συγκατάθεση της ηγεσίας των Σκοπίων και των ηγέτων των Αλβανών, καθώς και τη δέσμευση των ανταρτών ότι θα παραδώσουν οικειοθελώς τα όπλα.Η καταρχήν συμφωνία για συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που θα οδηγήσουν σε ένα «κράτος των πολιτών», εξασφαλίζοντας στους αλβανούς πολίτες της ΠΓΔΜ ίσα δικαιώματα με αυτά των Σλάβων, αποτελεί μια υποχώρηση της σλαβικής πλευράς. Μια υποχώρηση που υπαγορεύθηκε από την πραγματικότητα, όπως διαμορφώνεται στο έδαφος της ΠΓΔΜ και στη λογική του «το μη χείρον, βέλτιστον». Δηλαδή οι Αλβανοί θα πάψουν να είναι δεύτερης κατηγορίας πολίτες, αλλά θα αποτραπεί περαιτέρω ριζοσπαστικοποίησή τους και, ελπίζεται, περαιτέρω εμμονή στην αυτονόμησή τους στο πλαίσιο μιας ομοσπονδίας.Από την άλλη, είναι προφανές ότι με τον τρόπο αυτό επιβραβεύεται η χρήση βίας, με την έννοια ότι αν δεν είχαν πεισθεί από τη δράση των ένοπλων εξτρεμιστών, τα Σκόπια δεν θα είχαν αποδεχθεί αλλαγές.Φυσικά η απόφαση της περασμένης Τετάρτης δεν σημαίνει ότι «το νερό μπήκε στο αυλάκι». Οι πολιτικές δυνάμεις της ΠΓΔΜ μπορεί να συμφώνησαν ότι χρειάζεται αλλαγή του συντάγματος, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα συμφωνήσουν εύκολα και στις επί μέρους αλλαγές.Από την άλλη πλευρά, οι πιέσεις για μια γρήγορη και επιτυχημένη διαδικασία αναθεώρησης είναι πολύ μεγάλες. Η διεθνής κοινότητα πιέζει και τις δύο πλευρές προς την κατεύθυνση αυτή. Η Ευρωπαϊκή Ενωση φρόντισε προχθές να υπενθυμίσει στα Σκόπια ότι η παροχή σημαντικής οικονομικής βοήθειας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την πολιτική διαδικασία εξεύρεσης λύσης. Εδωσε μάλιστα ιδιαίτερη έμφαση στην αλβανική μειονότητα, επισημαίνοντας ότι το μεγαλύτερο μέρος της βοήθειας αυτής αφορά ακριβώς τους αλβανόφωνους της ΠΓΔΜ.Σε πολιτικό επίπεδο, η κυβέρνηση των Σκοπίων θέλει επίσης να αποφύγει μια διεθνή διάσκεψη για την ΠΓΔΜ, θεωρώντας ότι κάτι τέτοιο αποτελεί υπερβολική διεθνοποίηση ενός εσωτερικού θέματος της χώρας. Ηδη μάλιστα οι όροι που έχει θέσει το ΝΑΤΟ για την αποστολή των 3.000 ανδρών καθιστά συνομιλητές τους αλβανούς εξτρεμιστές, καθώς εξαρτά την αποστολή της δύναμης αφοπλισμού από τη δική τους συγκατάθεση.Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις του πρεσβευτή της ΠΓΔΜ στη Μόσχα, Ντιμιτάρ Ντιμιτρόφ, σχετικά με την εμπλοκή ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων. «Φοβάμαι ότι η παρουσία του ΝΑΤΟ στη Μακεδονία θα έχει ως αποτέλεσμα, όπως έχει ήδη συμβεί στη Γιουγκοσλαβία, τη δημιουργία τομέων, ορισμένους υπό την προστασία του ΝΑΤΟ, άλλους υπό τον έλεγχο της μακεδονικής κυβέρνησης», είπε.ΠαραστρατιωτικοίΟμως ο χρόνος που επιτρέπει την επίτευξη μιας πολιτικής συμφωνίας, η οποία θα επιτρέψει την αποκλιμάκωση της κρίσης, τελειώνει. Η πλέον ανησυχητική ένδειξη ότι πλησιάζει το σημείο από το οποίο και μετά η ολίσθηση προς έναν εμφύλιο πόλεμο θα είναι αναπόφευκτη, δεν είναι η αυξανόμενη κινητικότητα και αυτοπεποίθηση των αλβανών ανταρτών, αλλά η εμφάνιση και οργάνωση σλαβικών παραστρατιωτικών ομάδων που υπόσχονται αντίδραση στην αλβανική δράση.Ηδη μια ομάδα με το όνομα «Παραστρατιωτικοί 2000» προειδοποιεί τους Αλβανούς των Σκοπίων να κλείσουν τα καταστήματά τους για να μην τα κάψουν. Οπως λέει ένας καταστηματάρχης, ο Ιμπραχίμ Μπαφτζάρι, «η αστυνομία μάς είπε ότι οι Αλβανοί που εργάζονται εδώ πρέπει να πάρουν τα εμπορεύματά τους και να φύγουν από την περιοχή».Από τη δική του πλευρά, ο ηγέτης των αλβανών εξτρεμιστών, διοικητής Χότζα, δήλωσε ότι οι δυνάμεις του που βρίσκονται στις γύρω περιοχές είναι έτοιμες να υπερασπιστούν τους συμπατριώτες τους αν δεχθούν επιθέσεις. Στο εκρηκτικό μείγμα προστίθενται βεβαίως και χιλιάδες ένοπλοι έφεδροι των σκοπιανών ενόπλων δυνάμεων.Ηδη, πριν από μερικές μέρες, ο πρόεδρος Τράικοφσκι, κατηγόρησε τους εφέδρους ότι κόντεψαν να οδηγήσουν τη χώρα στον εμφύλιο πόλεμο, όταν άνοιξαν πυρ στον αέρα μπροστά από το κοινοβούλιο κατά τη διάρκεια διαδήλωσης Σλάβων εξοργισμένων κατά των Αλβανών.Είναι προφανές ότι τα χρονικά περιθώρια στενεύουν και ότι ο κίνδυνος μιας ευρύτερης ανάφλεξης ελλοχεύει ανά πάσα στιγμή πίσω από το παραμικρό επεισόδιο.