Αρωμα... γυναίκας

Η υπόθεση αναδίδει γυναικείο άρωμα και φέρνει ελαφρά χαμόγελα ικανοποίησης στα χείλη ενός Αμερικανού και ενός Ρώσου και ανεπαίσθητους αναστεναγμούς ανακούφισης πολλών Ευρωπαίων, που παρ' όλα αυτά αισθάνονται ότι «έμειναν στα κρύα του λουτρού».Η προφανώς γυναικείας έμπνευσης (αυτής της Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου των ΗΠΑ, Κοντολίζα Ράις) «έκπληξη» ήρθε στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της Ομάδας των 8 στη Γένοβα, κατά την 90λεπτη συνάντηση του Τζορτζ Μπους με τον Βλαντιμίρ Πούτιν.Οι πρόεδροι των ΗΠΑ και της Ρωσίας κατέληξαν σε μια κατ' αρχήν συμφωνία: να συνδέσουν τις συζητήσεις για το αμερικανικό πρόγραμμα αντιπυραυλικής προστασίας και τη συνθήκη ΑΒΜ, κατά των αντιβαλλιστικών πυραύλων, με την συζήτηση για τον περιορισμό των στρατηγικών πυρηνικών όπλων.Αλλαγή θέσηςΑυτό σημαίνει, πολύ απλά, ότι η Ρωσία εγκαταλείπει την αντίθεσή της στην αμερικανική αντιπυραυλική ομπρέλα, ακόμα και στην αναθεώρηση της συνθήκης ΑΒΜ του 1972, ενώ οι ΗΠΑ αποδέχονται, πάλιν κατ' αρχήν, να μιλήσουν για περαιτέρω μειώσεις των στρατηγικών πυρηνικών όπλων στον κόσμο.Πρόκειται για μια κλασική επιτυχία της διπλωματίας που φέρει τη σφραγίδα της «ρεαλπολιτίκ» και της ισορροπίας δυνάμεων που χαρακτηρίζει τις θέσεις της Κοντολίζα Ράις.Η 46χρονη αμερικανίδα ακαδημαϊκός, ειδική τόσο σε θέματα πρώην Σοβιετικής Ενωσης και Ρωσίας όσο και σε θέματα εξοπλισμών, ήδη επισκέπτεται από την περασμένη Τετάρτη τη Ρωσία για να δρομολογήσει αυτό το «παζάρι». Βεβαίως δεν έγιναν όλα αυτά μέσα στα 90 λεπτά που διήρκεσε η συνάντηση Μπους-Πούτιν. Η σχετικά διαλλακτική στάση της Ρωσίας είχε αρχίσει να διαφαίνεται από την πρώτη συνάντηση που είχαν οι δύο πρόεδροι στη Σλοβενία, τον Ιούνιο.Και μία μέρα πριν από τη μετάβασή του στη Γένοβα, ο Πούτιν είχε φροντίσει να το υπογραμμίσει, ανακοινώνοντας ότι η συνθήκη φιλίας που υπέγραψε η Ρωσία με την Κίνα, συνοδευόμενη από κοινές διακηρύξεις υπέρ της συνθήκης ΑΒΜ, δεν σημαίνει ότι Ρωσία και Κίνα συντονίζουν τις θέσεις τους απέναντι στο θέμα αυτό.Φεύγοντας από τη Γένοβα, ο Μπους πρέπει να αισθανόταν ικανοποιημένος: Η συμφωνία με τον Πούτιν του δίνει τη δυνατότητα να προωθήσει το αγαπημένο του πρόγραμμα. Του δίνει επίσης τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει πολύ πιο εύκολα τις αντιρρήσεις των ευρωπαίων συμμάχων.Ηδη, πριν από την σύνοδο της Γένοβας, με την επιτυχημένη δοκιμή ενός αντιβαλλιστικού πυραύλου, είχε δώσει απάντηση στις επισημάνσεις τους ότι το σύστημα δεν είναι επί του παρόντος τεχνικά εφικτό. Τώρα μπορεί να απαντήσει, σε μεγάλο βαθμό, στις αιτιάσεις τους για γενική αποσταθεροποίηση που θα έφερνε η ανατροπή της συνθήκης ΑΒΜ, καθώς ή ίδια η Ρωσία, την οποία κυρίως αφορά, δείχνει να το αποδέχεται. Ταυτοχρόνως αντιμετωπίζει και τις αντίστοιχες αντιρρήσεις τμήματος του αμερικανικού Κογκρέσου, κυρίως της δημοκρατικής πτέρυγας. Πέραν όλων αυτών, στέλνει ένα μήνυμα στους Ευρωπαίους, δείχνοντάς τους ότι διατηρεί το πάνω χέρι στη διελκυστίνδα ΗΠΑ-Ευρώπης. Ενα μήνυμα στη λογική της παροιμίας «αν θέλει η νύφη και ο γαμπρός...», που δείχνει πως αν οι «μεγάλοι» επιθυμούν, δεν πέφτει ιδιαίτερος λόγος στους υπόλοιπους και ότι όσες προσπάθειες και αν κάνει η Ευρώπη -και ιδιαίτερα η Γερμανία- για ειδική σχέση με τη Ρωσία, αυτή δεν μπορεί να βάλει στην άκρη τις σχέσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας.Ολα αυτά, βεβαίως, προβληματίζουν τους Ευρωπαίους. Το άμεσο αποτέλεσμα όμως είναι ότι αποφεύγουν να συρθούν σε μια ατελέσφορη σύγκρουση με τις ΗΠΑ και μάλιστα σε ένα πεδίο που δεν είναι της δικής τους επιλογής.Νέες ισορροπίεςΟσο για το ρώσο πρόεδρο, οι κατηγορίες τμήματος του ρωσικού τύπου ότι «παραδόθηκε άνευ όρων» αντιμετωπίζονται σχετικά εύκολα με τις ήδη διοχετευόμενες για εσωτερική κατανάλωση επισημάνσεις ότι δεν πρόκειται για «παράδοση» αλλά για «δούναι και λαβείν».Επιπλέον απομακρύνεται ο κίνδυνος εμπλοκής σε έναν οικονομικά καταστροφικό μίνι εξοπλιστικό ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ, στα πρότυπα εκείνου που «γονάτισε» την ΕΣΣΔ επί προεδρίας Ρίγκαν. Διότι κάτι τέτοιο προμήνυε η ρωσική απειλή για πολλαπλασιασμό των ρωσικών πυρηνικών κεφαλών αν οι ΗΠΑ προχωρούσαν σε ανατροπή της ΑΒΜ.Αυτή που δεν πρέπει να είναι ιδιαιτέρως ικανοποιημένη πρέπει να είναι η Κίνα η οποία, παρά τις ρωσικές εξαγγελίες, βλέπει να απομονώνεται στην κατηγορηματική αντίθεσή της σε αλλαγή της ΑΒΜ, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για την ίδια κυρίως λόγω της Ταϊβάν.

Γένοβα Κρατάει ... ομπρέλα

Η σύνοδος κορυφής της Ομάδας των 8 στη Γένοβα είναι η δεύτερη ευρωπαϊκή εκστρατεία του προέδρου των ΗΠΑ. Αυτή τη φορά αισθάνεται πιο άνετα, έχοντας μάλιστα και ένα νέο «ατού» στα χέρια του.Οπως ο ίδιος δήλωσε, στη Γένοβα σκοπεύει να επαναβεβαιώσει τις θέσεις του για την αντιπυραυλική άμυνα και το φαινόμενο του θερμοκηπίου, θέσεις που συναντούν την έντονη αντίδραση τόσο των ευρωπαίων συμμάχων των ΗΠΑ όσο και της Ρωσίας.Τρίτη και καλήΣτην προηγούμενη ευρωπαϊκή του επίσκεψη ο Μπους είχε καταγράψει τη δυσφορία των συνομιλητών του και για τα δύο θέματα. Κάποιοι απ' αυτούς, όπως ο γερμανός καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ, είχαν επισημάνει, μεταξύ άλλων, ότι δεν έχει νόημα να συζητάμε για κάτι το οποίο δεν είναι σήμερα γνωστό αν είναι τεχνικά εφικτό, θέλοντας ίσως με αυτό τον τρόπο να αποφύγει να έρθει σε εντονότερη αντιπαράθεση.Μέχρι τότε το Πεντάγωνο είχε προχωρήσει σε δύο δοκιμές αναχαίτισης βαλλιστικού πυραύλου με άλλον πύραυλο. Και οι δύο είχαν αποτύχει. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το Πεντάγωνο προχώρησε σε μια τρίτη δοκιμή λίγες μόνο μέρες πριν από τη σύνοδο των G8 στη Γένοβα. Και προς μεγάλη χαρά του Τζ. Μπους, η δοκιμή αυτή ήταν απολύτως επιτυχής.Τώρα ο αμερικανός πρόεδρος μπορεί να εξαναγκάσει τους συνομιλητές του να συζητήσουν επί της ουσίας, παρουσιάζοντας ως δεδομένη την τεχνική δυνατότητα ανάπτυξης του συστήματος. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο δρόμος είναι εύκολος. Σε ό,τι αφορά τους ευρωπαίους συμμάχους, ο Μπους πρέπει να τους πείσει ότι πράγματι υπάρχει απειλή προερχόμενη από ορισμένες «ανεξέλεγκτες χώρες» όπως το Ιράκ, το Ιράκ ή η Βόρεια Κορέα που αναπτύσσουν τεχνολογία βαλλιστικών πυραύλων.Προς το σκοπό αυτό είναι βέβαιο ότι θα χρησιμοποιήσει ως παράδειγμα τη δοκιμή ενός πυραύλου «Σκουντ» από τη Συρία, την περασμένη εβδομάδα, καθώς και την δοκιμή ενός αντιαεροπορικού πυραύλου από το Ιράκ.Κατά πάσα πιθανότητα, θα αποφύγει να αναφερθεί στη δοκιμαστική εκτόξευση ενός ρωσικού διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου από το Καζαχστάν ή στην εκτόξευση ενός «υπερηχητικού πυραύλου κρουζ» κοινής ρωσο-ινδικής παραγωγής.Ο χρόνος που επελέγη για τις δύο αυτές δοκιμές δεν είναι τυχαίος, όπως δεν είναι τυχαίος και ο χρόνος πραγματοποίησης της αμερικανικής δοκιμής: Πριν από την σύνοδο της Ομάδας των 8 και πριν από τη συνάντηση Μπους - Πούτιν, η Ρωσία θέλησε να υπενθυμίσει στις ΗΠΑ αλλά και στους υπολοίπους τις δικές της θέσεις για το ζήτημα.Δηλαδή, το ότι ενδεχόμενη ανάπτυξη του αμερικανικού αντιπυραυλικού συστήματος αποτελεί παραβίαση της συνθήκης κατά των αντιβαλλιστικών όπλων (ΑΒΜ) του 1982 και ότι κάτι τέτοιο θα απελευθερώσει τον ασκό του Αιώλου στον τομέα του πυραυλικού ανταγωνισμού.Μετά την προηγούμενη συνάντηση Μπους - Πούτιν επί ευρωπαϊκού εδάφους είχε διαφανεί πάντως ότι αν και η Μόσχα εμμένει στην απόρριψη των αμερικανικών σχεδίων, δεν είναι τόσο κατηγορηματικά αντίθετη στην ανάπτυξη μικρότερης έκτασης αντιπυραυλικού συστήματος θεάτρου. Αντιθέτως, κατηγορηματικά αντίθετη και στην περίπτωση αυτή είναι η Κίνα, έχοντας κυρίως στραμμένα τα μάτια της προς την Ταϊβάν.Η Ταϊπέι και οι ΗΠΑ φρόντισαν μάλιστα, πάλι την περασμένη εβδομάδα, να της το υπενθυμίσουν, πραγματοποιώντας δοκιμαστική εκτόξευση ενός πυραύλου «Πάτριοτ».Κίνα και ΡωσίαΚίνα και Ρωσία φρόντισαν την περασμένη Τρίτη να στείλουν το μήνυμά τους στις ΗΠΑ, με την υπογραφή του πρώτου μετά από 50 χρόνια συμφώνου σινο-ρωσικής φιλίας: Σε κοινό ανακοινωθέν οι πρόεδροι της Κίνας, Ζεμίν και της Ρωσίας, Πούτιν, μίλησαν για μια «δίκαιη και ορθολογική νέα διεθνή τάξη» που θα βασίζεται σε πολυπολικό σύστημα υπό τον ΟΗΕ και όχι σε μονοπολικό υπό τις ΗΠΑ και τόνισαν ότι η συνθήκη ΑΒΜ αποτελεί «τον ακρογωνιαίο λίθο της στρατηγικής σταθερότητας».Ο Πούτιν φρόντισε μάλιστα να υπενθυμίσει στον Μπους ότι «αν οι ΗΠΑ αποχωρήσουν μονομερώς (από την ΑΒΜ) η Ρωσία θα ήταν έτοιμη να επανεξοπλιστεί».Ανεξαρτήτως πάντως των διεθνών αντιδράσεων, ο Τζορτζ Μπους έφθασε σχετικά ενισχυμένος στη Γένοβα, έχοντας πετύχει υποχώρηση των αντιδράσεων στο έδαφός του, κυρίως εκ μέρους του αμερικανικού Κογκρέσου, στο θέμα της αντιπυραλικής ομπρέλας.

Σκληραίνει το παζάρι!

Η διεθνής κοινότητα παρέχει το καρότο. Για το μαστίγιο φροντίζει η ίδια η κατάσταση στην ΠΓΔΜ...Οι δύο πλευρές, που προσπαθούν υπό διεθνή πίεση να βρουν μια συνταγματική διατύπωση η οποία θα επιτρέψει την πορεία της κρίσης προς εκτόνωση, επηρρεάζονται σε διαφορετικό βαθμό τόσο από την υπόσχεση του καρότου όσο και από την απειλή του μαστιγίου. Οι υποσχέσεις για οικονομική βοήθεια, από την Ε.Ε. και από άλλους διεθνείς οργανισμούς, παίζουν σημαντικό ρόλο για τους σλαβομακεδόνες και για τους αλβανούς πολίτες της ΠΓΔΜ, όπως φροντίζει να υπενθυμίζει σε κάθε ευκαιρία η Ευρωπαϊκή Ενωση. Αντιθέτως, η διάσταση του μαστιγίου αφορά περισσότερο τους Σλαβομακεδόνες και λιγότερο τους Αλβανούς που θεωρούν ότι η διατήρηση της έντασης και των συγκρούσεων μπορεί να τους προσφέρει περεταίρω διαπραγματευτικά πλεονεκτήματα προς την επίτευξη μιας διευθέτησης που θα πλησιάζει περισσότερο στο στόχο της ομοσπονδίας.Στις συνεχιζόμενες συνομιλίες ανάμεσα στα δύο σλαβομακεδονικά και τα δύο αλβανικά κόμματα της ΠΓΔΜ για την τροποποίηση του συντάγματος, η πρόοδος φαίνεται να είναι δύσκολη, παρά τις προσπάθειες των απεσταλμένων της Ε.Ε. Φρανσουά Λεοτάρ και των ΗΠΑ, Τζέιμς Πάρντιου.1. Η αλβανική πλευρά αισθάνεται ότι ο συμβιβασμός που θα επιτευχθεί, όταν και όποτε επιτευχθεί, θα είναι ευνοϊκότερος γι' αυτή αν το θέμα διεθνοποιηθεί ακόμα περισσότερο. Στο πλαίσιο αυτό η θέση τους θα μπορούσε να ενισχυθεί με τη συμμετοχή στο διάλογο ακόμη και των εξτρεμιστών Αλβανών, με επικεφαλής τον ηγέτη του UCK, Αλί Αχμέτι.* Οπως έγραψε την Τετάρτη η αλβανόφωνη εφημερίδα «Φάκτι», αλβανική πλευρά «δεν πρόκειται να υποχωρήσει από τα αιτήματά της» και «καμία συμφωνία δεν θα είναι έγκυρη αν δεν υπάρχει σε αυτή και η υπογραφή του Αλί Αχμέτι».* Ο ίδιος ο Αλί Αχμέτι προσδιορίζει τον τελικό (τουλάχιστον στη φάση αυτή) στόχο της αλβανικής πλευράς, δηλώνοντας στη γαλλική εφημερίδα «Φιγκαρό» πως «η διάσπαση της ΠΓΔΜ ουδέποτε υπήρξε τμήμα η θέση του πολιτικού μας προγράμματος. »Απεναντίας επιμένουμε στο σεβασμό της ακεραιότητας της ΠΓΔΜ στα υπάρχοντα σύνορά της. Το ομοσπονδιακό πρότυπο που υποστηρίζουμε είναι πέρα για πέρα ευρωπαϊκό. Είναι αυτό της Ελβετίας ή του Βελγίου». Είπε ακόμα ο Αχμέτι ότι οι αλβανοί αντάρτες «επιζητούν από την αρχή να ξεκινήσει η διοργάνωση μιας διεθνούς διάσκεψης για την ΠΓΔΜ».2. Είναι προφανές ότι η σλαβομακεδονική πλευρά είναι αντίθετη στη διαξαγωγή διεθνούς διάσκεψης ακριβώς για τους λόγους για τους οποίους την επιθυμούν οι Αλβανοί.* Οσο για την προοπτική της ομοσπονδίας, πολλοί είναι εκείνοι που διακρίνουν μια σταδιακή δημιουργία των σχετικών προϋποθέσεων επί του εδάφους με την εδραίωση του ελέγχου των αλβανών εξτρεμιστών στις σημαντικότερες αλβανικές περιοχές του Τέτοβο.* Επικαλούμενη πληροφορίες από μυστικές υπηρεσίες και δυτικές διπλωματικές πηγές, η εφημερίδα «Ντνέβνικ» μιλά για τη σταδιακή δημιουργία μιας «ελεύθερης ζώνης» υπό αλβανικό έλεγχο στο Τέτοβο και το Γκόστιβαρ. Αφήνει μάλιστα να εννοηθεί ότι μπορεί να υπάρχει ήδη κάποια σχετική μυστική συμφωνία και επισημαίνει τη συστηματική απουσία δυνάμεων ασφαλείας από την περιοχή του Τέτοβο εδώ και λίγο καιρό.* Αλλες πληροφορίες, προερχόμενες κυρίως από το ΝΑΤΟ, μιλούσαν για ενίσχυση με υλικό των θέσεων των δύο πλευρών κατά τις τελευταίες μέρες. Αυτό όμως θα μπορούσε να σημαίνει τόσο την προετοιμασία για επιθέσεις - αντεπιθέσεις όταν λήξει ή καταρρεύσει η σημερινή εκεχειρία, όσο και την προετοιμασία για παγίωση των σημερινών θέσεων.

Αφοπλισμός ή έκρηξη

Η Κάρλα Ντελ Πόντε δεν μπορεί να κατηγορήσει τον Μιλόσεβιτς και γι' αυτό: Ο πρώην πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας μπορεί να έχει σημαντικό μερίδιο των πολιτικών ευθυνών για την διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας, άρα και για την αστάθεια στις παλαιές συνιστώσες της. Αλλά οι ευθύνες αυτές δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία...Αντιμέτωπη με τις δικές τις ευθύνες ήρθε την περασμένη εβδομάδα η πολιτική ηγεσία των Σκοπίων, δηλαδή οι ηγέτες των πολιτικών κομμάτων της χώρας που αποδέχτηκαν κατ' αρχήν την αναθεώρηση του συντάγματος στη βάση των προτάσεων του γάλλου συνταγματολόγου και παλαιού υπουργού Δικαιοσύνης, Μπατεντέ.Η απόφαση ελήφθη την Τετάρτη, ύστερα από συζητήσεις που είχαν οι απεσταλμένοι της Ευρωπαϊκής Ενωσης, Φρανσουά Λεοτάρ και των ΗΠΑ, Τζέιμς Πάρντιου, με τους εκπροσώπους των κομμάτων που συμμετέχουν στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας, μεταξύ των οποίων και τα κόμματα που εκπροσωπούν την αλβανική μειονότητα. Οπως παρατήρησε ο πρόεδρος της ΠΓΔΜ, Μπόρις Τράικοφσκι, η συμφωνία είναι «σημαντική», αλλά αποτελεί μόνο ένα βήμα προς το στόχο, που είναι «ο αφοπλισμός των τρομοκρατικών οργανώσεων», δηλαδή των αλβανών εξτρεμιστών.3.000 άνδρες του ΝΑΤΟΤο δεύτερο βήμα ακολούθησε λίγες ώρες αργότερα την Πέμπτη, με την ανακοίνωση εκεχειρίας με τη μεσολάβηση του ΝΑΤΟ. Ετσι τα στάδια που παραμένουν μέχρι την αποστολή των 3.000 ανδρών του ΝΑΤΟ για τον αφοπλισμό των ανταρτών αφορούν την συγκατάθεση της ηγεσίας των Σκοπίων και των ηγέτων των Αλβανών, καθώς και τη δέσμευση των ανταρτών ότι θα παραδώσουν οικειοθελώς τα όπλα.Η καταρχήν συμφωνία για συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που θα οδηγήσουν σε ένα «κράτος των πολιτών», εξασφαλίζοντας στους αλβανούς πολίτες της ΠΓΔΜ ίσα δικαιώματα με αυτά των Σλάβων, αποτελεί μια υποχώρηση της σλαβικής πλευράς. Μια υποχώρηση που υπαγορεύθηκε από την πραγματικότητα, όπως διαμορφώνεται στο έδαφος της ΠΓΔΜ και στη λογική του «το μη χείρον, βέλτιστον». Δηλαδή οι Αλβανοί θα πάψουν να είναι δεύτερης κατηγορίας πολίτες, αλλά θα αποτραπεί περαιτέρω ριζοσπαστικοποίησή τους και, ελπίζεται, περαιτέρω εμμονή στην αυτονόμησή τους στο πλαίσιο μιας ομοσπονδίας.Από την άλλη, είναι προφανές ότι με τον τρόπο αυτό επιβραβεύεται η χρήση βίας, με την έννοια ότι αν δεν είχαν πεισθεί από τη δράση των ένοπλων εξτρεμιστών, τα Σκόπια δεν θα είχαν αποδεχθεί αλλαγές.Φυσικά η απόφαση της περασμένης Τετάρτης δεν σημαίνει ότι «το νερό μπήκε στο αυλάκι». Οι πολιτικές δυνάμεις της ΠΓΔΜ μπορεί να συμφώνησαν ότι χρειάζεται αλλαγή του συντάγματος, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα συμφωνήσουν εύκολα και στις επί μέρους αλλαγές.Από την άλλη πλευρά, οι πιέσεις για μια γρήγορη και επιτυχημένη διαδικασία αναθεώρησης είναι πολύ μεγάλες. Η διεθνής κοινότητα πιέζει και τις δύο πλευρές προς την κατεύθυνση αυτή. Η Ευρωπαϊκή Ενωση φρόντισε προχθές να υπενθυμίσει στα Σκόπια ότι η παροχή σημαντικής οικονομικής βοήθειας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την πολιτική διαδικασία εξεύρεσης λύσης. Εδωσε μάλιστα ιδιαίτερη έμφαση στην αλβανική μειονότητα, επισημαίνοντας ότι το μεγαλύτερο μέρος της βοήθειας αυτής αφορά ακριβώς τους αλβανόφωνους της ΠΓΔΜ.Σε πολιτικό επίπεδο, η κυβέρνηση των Σκοπίων θέλει επίσης να αποφύγει μια διεθνή διάσκεψη για την ΠΓΔΜ, θεωρώντας ότι κάτι τέτοιο αποτελεί υπερβολική διεθνοποίηση ενός εσωτερικού θέματος της χώρας. Ηδη μάλιστα οι όροι που έχει θέσει το ΝΑΤΟ για την αποστολή των 3.000 ανδρών καθιστά συνομιλητές τους αλβανούς εξτρεμιστές, καθώς εξαρτά την αποστολή της δύναμης αφοπλισμού από τη δική τους συγκατάθεση.Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις του πρεσβευτή της ΠΓΔΜ στη Μόσχα, Ντιμιτάρ Ντιμιτρόφ, σχετικά με την εμπλοκή ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων. «Φοβάμαι ότι η παρουσία του ΝΑΤΟ στη Μακεδονία θα έχει ως αποτέλεσμα, όπως έχει ήδη συμβεί στη Γιουγκοσλαβία, τη δημιουργία τομέων, ορισμένους υπό την προστασία του ΝΑΤΟ, άλλους υπό τον έλεγχο της μακεδονικής κυβέρνησης», είπε.ΠαραστρατιωτικοίΟμως ο χρόνος που επιτρέπει την επίτευξη μιας πολιτικής συμφωνίας, η οποία θα επιτρέψει την αποκλιμάκωση της κρίσης, τελειώνει. Η πλέον ανησυχητική ένδειξη ότι πλησιάζει το σημείο από το οποίο και μετά η ολίσθηση προς έναν εμφύλιο πόλεμο θα είναι αναπόφευκτη, δεν είναι η αυξανόμενη κινητικότητα και αυτοπεποίθηση των αλβανών ανταρτών, αλλά η εμφάνιση και οργάνωση σλαβικών παραστρατιωτικών ομάδων που υπόσχονται αντίδραση στην αλβανική δράση.Ηδη μια ομάδα με το όνομα «Παραστρατιωτικοί 2000» προειδοποιεί τους Αλβανούς των Σκοπίων να κλείσουν τα καταστήματά τους για να μην τα κάψουν. Οπως λέει ένας καταστηματάρχης, ο Ιμπραχίμ Μπαφτζάρι, «η αστυνομία μάς είπε ότι οι Αλβανοί που εργάζονται εδώ πρέπει να πάρουν τα εμπορεύματά τους και να φύγουν από την περιοχή».Από τη δική του πλευρά, ο ηγέτης των αλβανών εξτρεμιστών, διοικητής Χότζα, δήλωσε ότι οι δυνάμεις του που βρίσκονται στις γύρω περιοχές είναι έτοιμες να υπερασπιστούν τους συμπατριώτες τους αν δεχθούν επιθέσεις. Στο εκρηκτικό μείγμα προστίθενται βεβαίως και χιλιάδες ένοπλοι έφεδροι των σκοπιανών ενόπλων δυνάμεων.Ηδη, πριν από μερικές μέρες, ο πρόεδρος Τράικοφσκι, κατηγόρησε τους εφέδρους ότι κόντεψαν να οδηγήσουν τη χώρα στον εμφύλιο πόλεμο, όταν άνοιξαν πυρ στον αέρα μπροστά από το κοινοβούλιο κατά τη διάρκεια διαδήλωσης Σλάβων εξοργισμένων κατά των Αλβανών.Είναι προφανές ότι τα χρονικά περιθώρια στενεύουν και ότι ο κίνδυνος μιας ευρύτερης ανάφλεξης ελλοχεύει ανά πάσα στιγμή πίσω από το παραμικρό επεισόδιο.